Литературная Якутия


 

Сахалыы

…Ханнык да тиэмэҕэ биир сүрүн санаа (идея) баар буолуохтаах; олоххо баартан суруйар буоллаххына, эн маны фотография курдук устума, эн кинини бэйэҥ идеяҕынан сырдатан, уус-уран айымньы күүһүнэн дьүһүннээн көрдөр. Идеятын, caнaaҕын толору суруй, толору тэнит, форманан хааччахтаама, идеяны дьүһүннээбэт форма наадата суох, идеяны көрдөрөөрү форма оҥоһуллар, идеяны тыыннаах дьүһүннүүргэ, бу дьүһүн тас көстөр көстүүгүн биэрэргэ, ол онно эрэ форма суолтата улаатан тахсар. Уус-уран айымньыга идея суолтата форма суолтатын бастыыр, ол эрээри умнума: сыгынньах идея, формата суох идея, уус-уран айымньыны биэрбэт, иккиэн арахсыспат ситимнээхтэр, идеяттан айымньы дьүһүнэ тахсар, идеяттан тахсар дьүһүнэ эмиэ бу идея сүнньүнэн көрөн сөптөөх форма бэриллэр. Айымньы дьыалата — улахан улуу дьыала буолар, онон айар үлэбит, культурабыт үрдээтэҕин ахсын, үрдүк кэрдиискэ тахсан иһиэхтээх. Биһиги төрүт сорукпут – олоххо инники этэрээт буолан иһиэхтээхпит.

Былатыан Ойуунускай.
Уус-уран тыл эдэр үлэһиттэрин бөлөхтөрүн соруктара. –
П. А. Ойуунускай. Айымньылар. 7 том. –
Якутск: Як.кн-ое изд-во. – С.103.

 
Курбуһахтар биир дойдулаахтарын эҕэрдэлээтилэр

Кулун тутар 26 күнүгэр СӨ духуобунаһын академига, СӨ Суруйааччыларын сойууһун бэрэссэдээтэлин солбуйааччы Владислав Доллонов салайааччылаах бөлөх Уус Алдан улууһун Курбуһах сэлиэнньэтигэр ыалдьыттаата. Василий Егорович Пестряков-Курбуһах уола Саха Өрөспүүбүлүкэтин Суруйааччыларын сойууһугар киирбитин бэлиэтиир тэрээһиҥҥэ сойуустан Г.Г.Басылайканова-Кэнтик кыыһа, З.Д.Федотова-Дьол кыыма, Т.М.Петрова...

 

«Ревизор» быыстапканы сэҥээрдилэр

А.Е.Кулаковскай аатынан норуоттар доҕордоһууларын дьиэтигэр нуучча улуу суруйааччыта Николай Васильевич Гоголь төрөөбүтэ 215 сылынан «Ревизор» быыстапка арылынна. Манна СӨ доруобуйа харыстабылын туйгуна, «Саха сирин кэллиэксийэньиэрдэрэ» түмсүү чилиэнэ, 26 сыл ревизордаабыт Анатолий Михайлович Хохолов кэллиэксийэтэ туруорулунна. Быыстапкаҕа хас да омук тылынан тылбаастаммыт кинигэлэр көрдөрүүгэ...

 

Суруналыыс, суруйааччы «Сайдам сааска» ыалдьыттаата

Дьокуускай куоракка 3-с көлүөнэ оскуола иһинэн үлэлиир «Сайдам саас» түмсүү сыл аайы араас тэрээһиннэри ыытар. Айар куттаах дьон буолан, кинилэр ордук чуолаан суруйааччылары, айар талааннаах дьону ыҥыран ыалдьыттаталлар, сүбэ-ама ылаллар. Кулун тутар 20 күнүгэр кинилэр бэйэлэрин түмсүүлэригэр СӨ үтүөлээх суруналыыһын, СӨ Суруйааччыларын сойууһун чилиэнин, «Саха сирэ» хаһыат кэрэспэдьиэнин Надежда Егорованы...

 

Наталья Харлампьева ааҕааччыларын кытта көрүстэ

Кулун тутар 19 күнүгэр «Далбар Хотун» сурунаал 30 сыллаах үбүлүөйүн чэрчитинэн, норуодунай бэйиэт Наталья Харлампьева ааҕааччыларын кытта айар көрсүһүүтэ буолла. Сурунаал 30 сыл тухары тахса турарыттан, билигин да норуокка күүтүүлээх буоларыттан астынабын. Тэрийсээччи, бастакы эрэдээктэр буолан, айымньылаахтык үлэлээбиппинэн киэн туттабын. Саха дьахтара бэйэтэ сурунааллаах буолбута, бу сыллар тухары...

 

Суруйааччы Егор Неймохов «Хапсыһыыта» билигин да суолталаах

Бу күннэргэ В. Г. Белинскэй аатынан Кыраайы үөрэтэр бибилэтиэкэҕэ «Билсиҥ: суруйааччы уонна кини кинигэтэ» бырайыак уочараттаах тэрээһинэ буолла. Ааҕааччылары кытта көрсүһүү саха норуодунай суруйааччыта Егор Неймохов «Хапсыһыы» сэһэнин ырытыыга уонна XVIII Норуоттар икки ардыларынааҕы «Азия оҕолоро» успуорт оонньууларыгар ананна. «Эн саамай сүрүн хапсыһыыга, олоххо хотон, успуорка эргилинин. Онтон атын...

 

Бүлүүгэ Иван Мигалкин хоһооннорун ааҕыыга күрэх ыытылынна

Саха норуодунай бэйиэтэ Иван Мигалкин быйыл 70 сааһын туоларынан, кини суруйааччы буола үүммүт кыһата – Бүлүүтээҕи профессиональнай-педагогическай кэллиэс үбүлүөйдээх тэрээһини аан бастакынан саҕалаата. Ол курдук, олунньу 15 күнүгэр Бүлүүтээҕи профессиональнай-педагогическай кэллиэс­кэ Төрөөбүт тыл, сурук-бичик күнүгэр аналлаах тэрээһин чэрчитинэн саха норуодунай бэйиэ­тэ Иван Васильевич Мигалкин хоһооннорунан...

 

Саха сирин суруйааччыларын сойууһа Арассыыйа араас норуоттарын литератураларын бар дьоҥҥо ааҕыллыамтыа оҥорор туһунан этии көтөхтө

Саха сирин суруйааччыларын сойууһа Арассыыйа араас норуоттарын литератураларын бар дьоҥҥо ааҕыллыамтыа оҥорор туһунан этии көтөхпүт. Бу туһугар уус-уран тылбааһы тупсарар, сайыннарар бырагырааманы оҥорон таһаарыы туһунан этиллэр. Маннык этиилээх РФ бэрэсидьиэнэ Владимир Путин уопсастыбаннай приемнайыгар СӨ суруйааччыларын сойууһун бэрэссэдээтэлэ Гаврил Андросов этии киллэрбит. Маны...

 

Суруйааччы Айсен Дойду күн сириттэн күрэннэ

Кулун тутар 6 күнүгэр биллиилээх суруйааччы, драматург, киинэ үлэһитэ, кыраайы үөрэтээччи Сивцев Айсен Дмитриевич-Айсен Дойду суох буолла. Кини кулун тутар 3 күнүгэр 83 сааһын туолбута… 2021 сыллаахха»Саха сирэ» хаһыакка бэчээттэммит, суруналыыс Егор Карпов Айсен Дойдуттан ылбыт интервьютун ааҕаргытыгар ыҥырабыт. 1957 сыллаахха Аан дойду ыччатын бэстибээлэ Москва куоракка буолбутун кэнниттэн дойду үрдүнэн...

 

Уус Алдаҥҥа – «Мигалкин ааҕыылара»

Кулун тутар 1 күнүгэр, сандаарар сааскы маҥнайгы күн Уус Алдан улууһун Хоро нэһилиэгэр ураты үөрүүлээх күн буолла. Сэттис төгүлүн ыытыллар «Мигалкин ааҕыылара» ыытылыннылар. Бу тэрээһин урукку кэмнэртэн олус долгутуулаах, истиҥ иһирэх сыдьаайдаах ыытылынна. Уопсастыбаннай диэйэтэл, учуутал Василий Николаевич Мигалкин тэрийбит, олохтообут оскуолатыгар научнай үлэни сөбүлүүр, аныгы технология хаамыытын сэҥээрэр...

 

Быыкаайык Саҕастыыр арыытын Аан Дойдуга аатырдыбыт суруйааччы
Норуот суруйааччыта Сэмэн Тумат 80 сааһа

Олунньу 26 күнүгэр Национальнай библиотека Историческай саалатыгар саха норуодунай суруйааччыта, П.А. Ойуунускай аатынан судаарыстыбаннай, Амма Аччыгыйа аатынан Ил Дархан, С.А. Новгородов аатынан Саха Өрөспүүбүлүкэтин бириэмийэлэрин лауреаттара, Россия суруйааччыларын сойууһун, Саха сирин бырабылыанньатын чилиэннэрэ, прозаик, поэт, оҕо суруйааччыта, тылбаасчыт, кириитик, публицист, литератураны үйэтитээччи...