Сахалыы
…Ханнык да тиэмэҕэ биир сүрүн санаа (идея) баар буолуохтаах; олоххо баартан суруйар буоллаххына, эн маны фотография курдук устума, эн кинини бэйэҥ идеяҕынан сырдатан, уус-уран айымньы күүһүнэн дьүһүннээн көрдөр. Идеятын, caнaaҕын толору суруй, толору тэнит, форманан хааччахтаама, идеяны дьүһүннээбэт форма наадата суох, идеяны көрдөрөөрү форма оҥоһуллар, идеяны тыыннаах дьүһүннүүргэ, бу дьүһүн тас көстөр көстүүгүн биэрэргэ, ол онно эрэ форма суолтата улаатан тахсар. Уус-уран айымньыга идея суолтата форма суолтатын бастыыр, ол эрээри умнума: сыгынньах идея, формата суох идея, уус-уран айымньыны биэрбэт, иккиэн арахсыспат ситимнээхтэр, идеяттан айымньы дьүһүнэ тахсар, идеяттан тахсар дьүһүнэ эмиэ бу идея сүнньүнэн көрөн сөптөөх форма бэриллэр. Айымньы дьыалата — улахан улуу дьыала буолар, онон айар үлэбит, культурабыт үрдээтэҕин ахсын, үрдүк кэрдиискэ тахсан иһиэхтээх. Биһиги төрүт сорукпут – олоххо инники этэрээт буолан иһиэхтээхпит.
Уус-уран тыл эдэр үлэһиттэрин бөлөхтөрүн соруктара. –
П. А. Ойуунускай. Айымньылар. 7 том. –
Якутск: Як.кн-ое изд-во. – С.103.
Кэбээйи улууһун Куокуй нэһилиэгэр “Таас Тумус күөнүгэр” литературнай экспедиция ыалдьыттаата
Бэс ыйын саҥатыгар саха норуодунай суруйааччыта Николай Лугинов салайааччылаах айар бөлөх Куокуй нэһилиэгэр быйыл бэһис төгүлүн “Таас Тумус күөнүгэр” литературнай экспедициянан кэлэн сырытта. Куокуй дьоно-сэргэтэ экспедиция дьонун үөрэ-көтө көрүстүлэр, ас амтаннааҕын аһаттылар, туох кыалларынан көмөлөстүлэр. Быйылгы устуулар Георгий Башариҥҥа, Дмитрий Сивцев-Суорун Омоллооҥҥо анаммыт буоланнар... |
Дьуон Дьаҥылы, Кындыл, Эрчимэн суолунан
Уус-уран литэрэтиирэ биллиилээх тылбаасчыта Аита Шапошникова Москубаҕа баар А.М. Горькай аатынан Литэрэтиирэ институтугар үлэлиир. Бу күннэргэ кини тылбааска уһуйар ыччаттара дьупулуомунай үлэлэрин “туйгун” сыанаҕа көмүскээн, үөрэхтэрин бүтэрдилэр. Түгэни туһанан, “Кыым” хаһыакка анаан кинини кытта кэпсэтэбит. – Аита Ефимовна, үлэҥ үтүө түмүктээх буолбутунан истиҥ эҕэрдэ! Үөрэппит оҕолоруҥ тустарынан кылгастык... |
Алексей Томтосов туһунан кинигэ сүрэхтэннэ
Москваҕа «Молодая гвардия» кинигэ кыһатыгар «Жизнь замечательных людей» сиэрийэнэн бэчээттэммит «Алексей Томтосов» диэн кинигэ сүрэхтэниитэ буолла. Кинигэни норуодунай бэйиэт Наталья Харлампьева суруйда. Бэс ыйын 14 күнүгэр Саха сирин Бастайааннай бэрэстэбиитэлистибэтигэр кинигэ сүрэхтэннэ. Уратыта диэн, сүрэхтэниигэ сүрүн сирэйинэн ааптар буолбакка, кинигэ дьоруойа буолбут. Алексей Александровиһы доҕотторо... |
Литэрэтиирэ үнүстүүтүгэр тылбаасчыт идэтигэр үөрэххэ ыҥыраллар
Бу күннэргэ Москубатааҕы А.М. Горькай аатынан Литэрэтиирэ үнүстүүтүгэр тылбааска уһуйуллар ыччаттар дьупулуомунай үлэлэрин “туйгун” сыанаҕа көмүскээннэр, үөрэхтэрин бүтэрдилэр. Кинилэр куратордара, уус-уран литэрэтиирэ биллиилээх тылбаасчыта Аита Шапошникова үөрэххэ ылыы туһунан кэпсээтэ. Икки тылынан таба суруйар, дэгиттэр тылбаастыыр исписэлиистэр араас эйгэҕэ барытыгар наадалар. Холобура, кинигэни... |
Таатта улууһугар — Реас Кулаковскайга аналлаах тэрээһиннэр
Бэс ыйын 15 күнүгэр Таатта улууһугар ытык ыһыах түһүлгэтигэр Ытык Күөл киин бибилэтиэкэтэ суруйааччы Реас Кулаковскай төрөөбүтэ 110 сылыгар аналлаах тэрээһиннэри ыытта. Тэрээһиннэр кыттыылаахтарын уонна ыалдьыттары Реас Кулаковскай кыыһа, норуот үөрэҕириитин туйгуна, Таатта улууһун бочуоттаах олохтооҕо Рива Реасовна Кулаковская уонна Лена Макарова ырыанан эҕэрдэлээтилэр. Суруйааччы айымньыларын... |
«Сааскы кэм» бырайыак олоххо киллэрилиннэ
Бэҕэһээ Харбалаахтааҕы үөрэхтээһин холбоһугар үөрүүлээх тэрээһин үрдүк таһымҥа буолан ааста. Ил Дархан Гранын «Биһиги сааскы кэммит» бырайыагын кыайыылааҕа, салайааччы Дианна Егоровна Соломонова бырайыагын олоххо киириитин бэлиэтиир дьоро түгэнэ тосхойдо. Бу киэн туттар биир дойдулаахпыт, саха сээркээн сэһэнньитэ Николай Егорович Мординов-Амма Аччыгыйа холобур буолар олоҕор, айар үлэтигэр анаммыт... |
Бэйиэт Эдуард Корнилов кинигэтин сүрэхтэниитэ буолла
СӨ Национальнай бибилэтиэкэтигэр Өлүөхүмэ бэйиэтэ, СӨ Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ Эдуард Корнилов “Вернусь в родной алас. Уһуктуо уу саха уйулҕам…” кинигэтин сүрэхтэниитэ буолан ааста. Урукку өттүгэр нууччалыы суруйар, “Саха сирин Есенинэ” диэн аатынан биллэр Эдуард Корнилов хоһоонноро аны сахалыы саҥаран, “Вернусь в родной алас. Уһуктуо уу саха уйулҕам…” кинигэтин хомуурунньугар киирдилэр... |
Пушкин хоһоонноро ыччаты үрдүккэ көтүттүннэр
Биһиги, Сэбиэскэй кэм үөрэнээччилэрэ, тапталлаах бэйиэппит, улуу Александр Пушкин хоһооннорунан улааппыппыт. Барытын өйтөн үөрэтэн, түгэн түбэстэр эрэ ааҕар буоларбыт. Кэнники саха тылын учуутала буолан, аны сахалыы тылбаастарын умсугуйан ааҕабын. Ол курдук, саамай сөбүлүүр хоһооннорбун «Кыһыҥҥы киэһэ» «Кыһыҥҥы суол» Күннүк Уурастыырап тылбаастаабытын 9 кылаастарга үөрэтэрбэр үөрэнээччилиин... |
Күлүмнүүр аата-суола тиллэригэр улахан оруоллаах этэ
Иван Васильевич Мигалкин поэзияны эрэ буолбакка, историяны, культураны өрө туппут киһи буолар. Ол туһунан Саха сирин Суруйааччыларын Ассоциацияларын бэрэссэдээтэлэ Олег Гаврильевич Сидоров ахтан-санаан ааста: – Саха тыллаах дьоҥҥо бүгүн, кырдьык, хомолтолоох күн. Иван Васильевич Мигалкины тиһэх суолугар атаарабыт… Кини киһи быһыытынан, аҕыйах тылы эттэхпинэ, Иван Васильевич сырдык киһи, сырдык сыдьаайар... |
Суруйааччы аата – үйэлэргэ
Ыам ыйын 16 күнүгэр саха литэрэтиирэтин үйэлээх устуоруйатыгар киирэр дьоһуннаах тэрээһин П.Ойуунускай аатынан Литэрэтиирэ түмэлигэр буолла. Ол курдук, «Суруйааччы аата – үйэлэргэ” диэн cаха классик уонна норуодунай суруйааччыларын нэһилиэнньиктэрин кытары сэргэх уонна сэдэх көрсүһүүнү СӨ Култуураҕа уонна духуобунай сайдыыга министиэристибэтэ, Саха сирин Суруйааччыларын сойууһа, П.Ойуунускай... |
